هوا ياوضعيت جوي شرايط موقت وضعيتي كه براي مدتي كوتاه دريك مكان معين غالب ميگرددكه ميانگين اين وضعيت جوي دردراز مدت رايك اقليم مینماید ،طبق تعريف فرهنگ بين المللي هواشناسي تعريف اقليم عبارت است از تغير مجموعه شرايط جوي كه بوسيله كيفيت وتكامل وضع هوامنطقه معيني  مشخص ميگردد . به هرحال اقليم يك منطقه مرتب دستخوش حوادث غير متعرقبه ازقبيل سيل، زلزله،انفجاريا يك جنگ فرسايشي مي باشد.

تعريف عناصر اقليمي: هريك از شرايط جوي كه بتهم حالت فيزيكي وضع جوي ويا اقليم منطقه معين رابراي لحظه بخصوصي يادوره اي اززمان معين مشخص مي كند .

اقليم شمال ايران در حقيقت يک اقليم مديترانه اي است که داراي آب و هواي معتدل و مرطوب است. ميزان بارش سالانه بطور متوسط ‌١٠٠٠ ميلي متر است که بيشترين آن در قسمت هاي غربي و کمترين آن د ر نواحي شرقي است. درجه حرارت متوسط سالانه بين ‌١٥ تا ‌١٨ درجه سانتي گراد است.

شمال ایران

به طور كلي جلگه مازندران در شمال ايران داراي آب و هواي معتدل و مرطوب است ، كه معروف به آب و هواي معتدل خزري است . عوامل مؤثر در آب و هواي اين استان عبارتند از : وجود كوه هاي البرز ، جهت قرار گرفتن آنها ، ارتفع مكان ، نزديكي به دريا ، پوشش گياهي ، بادهاي محلي ، عرض جغرافيايي و پيش آمدن توده هواي شمالي و غربي ، كه در بين عوامل فوق نقش كوه ها و درياي خزر و بادها بيش از ساير عوامل است .

به طور كلي دو جريان هوا در اين منطقه تأثير مي گذارد :

جريان اول ، هوائي كه از شمال و شمال شرقي از سيبري به طرف مازندران مي آيد و اين توده در زمستان باعث سردي هوا و ريزش برف و باران شده و در تابستان بندرت مزيده و سبب خنكي هوا مي گردد .

جريان دوم ، بادهاي غربي كه از طرف اقيانوس اطلس و درياي مديترانه وزيده ، كه در زمستان باعث ريزش باران شده و در تابستان بر رطوبت هوا مي افزايد و همچنين باعث شرجي شدن آن مي گردد .

البته بادهاي محلي معروفي نيز از جمله باد سورتوك (sortock) ( از سيبري در زمستان ) باد خوش آباد دره نور ، (اوزروا) گيل وا ، باد سام به اين استان مي وزند . با توجه به عوامل مختلفي كه در آب و هواي اين استان اثر دارند ، سه نوع آي و هوا در اين منطقه وجود دارد كه عبارتند از : معتدل جلگه اي ، كوهستاني (معتدل سرد)

آب و هواي معتدل جلگه اي

جلگه هاي مركزي و غربي مازندران داراي اين نوع آب و هوا هستند . در اين مناطق به علت نزديكي به دريا و رطوبت زياد ، ريزش باران فراوان حدود 1200 تا 1300 ميليمتر مي باشد . وجود رطوبت ، اثر آلودگي مداوم هوا و محصور بودن بين كوه و دريا ، دماي هوا را معتدل نموده كه اختلاف حداكثر و حداقل دما بسيار كم مي باشد .

آب و هواي كوهستاني

اين آب و هوا بر دامنه هاي شمالي و نواحي مرتفع البرز مسلط مي باشد كه در ارتفاعات بسيار بلند از نوع كوهستاني سرد است ، و در ساير نقاط از نوع معتدل كوهستاني بوده ، به علت فاصله از دريا نسبت به ناحيه جلگه اي رطوبت كمتري داشته و در نتيجه ميزان بارندگي آنهم كمتر است ولي به لحاظ افزايش ارتفاع ، ميزان دما كاهش يافته و در نتيجه بخش عمده اي از ريزشهاي جوي به صورت برف مي باشد و زمستانهاي ناحيه كوهستاني بسيار سرد همراه با يخبندان بوده و تابستان هواي معتدلي دارد كه سبب ييلاق ( مهاجرت تابستاني ) مي شود .

آب و هواي نيمه بياباني

اين نوع آب و هوا بر قسمتي از جلگه گرگان ( شمال گرگان رود تا مرز شوروي سابق ) مسلط مي باشد و علل ايجاد آن دوري از دريا ، كاهش ارتفاعات البرز شرقي ، مجاورت با صحراي تركمنستان شوروي سابق در سمال اين نطقه است . بارندگي در اين منطقه نسبت به استان مازندران كمتر مي باشد تا جائيكه در نواحي گنبد كاووس به حدود 500 ميلي متر مي رسد و كاهش رطوبت باعث افزايش دامنه گرما مي شود به طوريكه در تابستان نسبت به ساير نقاط استان ، دماي بيشتري دارد و در زمستان نيز تعداد روزهاي يخبندان بيشتر است .

آب و هواي استان مازندران

استان مازندران را بر اساس خصوصيات دما و بارش و توپوگرافي منطقه مي توان به دو نوع آب و هواي معتدل خزري و آب و هواي كوهستاني تقسيم كرد . آب و هواي كوهستاني خود بر دو نوع معتدل كوهستاني و سرد كوهستاني مي باشد .

1- آب و هواي معتدل خزري :

اين نوع اقليم جلگه هاي غربي و مركزي استان تا كوهپايه هاي شمالي البرز را شامل مي شود . در اين نواحي به دليل كمي فاصله كوهستان و دريا رطوبت تجمع مي يابد كه بعنوان پيامد آن مي توان بارش هاي قابل ملاحظه و دماي معتدل را ذكر كرد .

ميانگين بارندگي ساليانه در نوار ساحلي استان برابر با 977 ميليمتر است. توزيع مكاني آن از غرب به شرق با كاهش همراه است در حاليكه توزيع زماني آن وضعيتي كمابيش منظم دارد ( حداكثر بارندگي در پائيز و حداقل آن در بهار اتفاق مي افتد)

در بررسي پارامتر درجه حرارت نيز مشاهده مي شود كه به دليل رطوبت نسبي بالا و زياد بودن تعداد روزهاي پوشيده از ابر ، دماي هوا معتدل و دامنه دمايي محدود مي باشد كه اين وضعيت منجر به تابستانهاي گرم و مرطوب و زمستانهاي معتدل با يخبندانهاي اتفاقي مي گردد .

2- الف)  آب و هواي معتدل كوهستاني :

با افزايش تدريجي ارتفاع از اراضي جلگه اي به سوي دامنه هاي شمالي ارتفاعات البرز و فاصله از دريا ، تغييرات خاصي در آب و هواي استان پديدار مي گردد. در نوار ارتفاعي 1500 تا 3000 متر ، شرايط آب و هوايي كوهستاني حاكم است كه از ويژگيهاي آن مي توان كاهش ميزان بارندگي ساليانه وهمچنين كاهش متوسط درجه حرارت ماهانه را ذكر كرد . علاوه بر آن زمستانهاي سرد همراه با يخبندانهاي طولاني و تابستانهاي كوتاه نيز از ديگر مشخصات اين اقليم است .

2- ب)  آب و هواي سرد كوهستاني :

در نوار ارتفاعي بالاتر از 3000 متر كه شامل قلل كوهستانهاي دامنه شمالي البرز مي شود ، دماي هوا به شدت كاهش يافته و يخبندانهاي طولاني ايجاد مي شود . در اين مناطق ريزش ها غالبا به صورت برف است كه در دوره طولاني سرد سال روي هم انباشته شده و تا اواسط دوره كوتاه گرم سال نيز دوام دارند . در همين مناطق و در قله كوههاي دماوند ، علم كوه و تخته سليمان شرايط ايجاد يخچالهاي كوهستاني و انباشت دائمي برف فراهم شده است .

توده هواهاي موثر بر آب و هواي مازندران

موقعيت جغرافيايي ويژه استان مازندران بعنوان يكي از استانهاي ساحلي درياي خزرسبب شده است كه در طول سال از اثرات آب و هوايي همسايگاني چون سرزمين پهناور سيبري ، درياي مديترانه و درياي خزر و فلات مركزي ايران بهره مند شود . در طول فصول مختلف سال توده هاي هواي متعددي وارد استان ميشوند كه عمده ترين آنها به قرار زير ميباشد :

الف) دوره سرد سال :

- توده هواي قطبي قاره اي (cP) كه ورود آن به استان از طريق گسترش زبانه سيستم پرفشار سيبري بر روي شمال شرق كشور مي باشد . اين توده هوا سرد و خشك بوده و با عبور از روي درياي خزر ضمن جذب رطوبت و گرما ناپايدار گشته و سبب بارشهاي قابل توجه بويژه در فصل پاييز ( بدليل اختلاف زياد دماي آب با دماي هوا ) در استان مي شود . شدت اين بارندگي بدليل طولاني بودن مسير حركت توده هوا بر روي دريا در غرب استان بيشتر از ساير قسمتهاي استان ميباشد .

- توده هواي قطبي دريايي تعديل يافته (mP ) با منشا اقيانوس اطلس كه بعد عبور از روي جنوب اروپاي شرقي از طريق درياي سياه به شرق درياي مديترانه وارد و سپس از طريق تركيه از سمت شمال غرب وارد ايران مي شود .

- توده هواي آركتيكي قاره اي (cA ) با منشا اسكانديناوي كه بعد از عبور از روي اروپا و از دست دادن رطوبت مجددا از درياي سياه كسب رطوبت كرده واز طريق تركيه وارد نوار شمالي كشور مي شود .

ب) دوره گرم سال :

- توده هواي حاره اي دريايي تعديل يافته (mT ) با منشا آزورس (جزيره آزورس در اقيانوس اطلس ) كه بعد از عبور از روي درياي مديترانه و جنوب اروپا ، به شمال كشور وارد ميشود و گاهي نيز از طريق شمال آفريقا و عربستان ، نواحي جنوب و مركز ايران را مورد تهاجم قرار ميدهد و به شمال نيز نفوذمي كند جبهه هاي حاصل از اين توده هوا هنگام رسيدن به درياي خزر از اين دريا رطوبت كسب كرده و سبب بارندگي در سواحل جنوبي آن ميشوند . بعلاوه در اوج روزهاي گرم هنگامي كه جت استريم جنب حاره به شمال درياي خزر نقل مكان مي كند توده هواي حاره اي قاره اي (cT ) كه در مركز ايران تشكيل مي شود و بسيار گرم و خشك مي باشد شمال كشور را نيز تحت تاثير قرار مي دهد .

اقليم استان مازندران

1- بر اساس طبقه بندي هانسن ( Hansen ) اين استان در مدار معتدله گرم قرار گرفته است .

2- به روش ضريب اعتدال ( Temoenatenus Index ) اين استان بسيار معتدل و فوق معتدل است .(منظور از ضريب اعتدال بدست آوردن دوري يا نزديكي يك منطقه به منطقه معتدله است )

3- بر اساس طبقه بندي دومارتن ( De Martounne ) نواحي غربي مازندران بسيار مرطوب ، نواحي مركزي مازندران مرطوب و نواحي شرقي مازندران مديترانه اي و نواحي كوهستاني مازندران نيمه مرطوب مي باشد .

4- بر اساس طبقه بندي دكتر كريمي ، نواحي غربي و مركزي داراي اقليمي مرطوب با تابستان گرم و زمستان كمي سرد ، نواحي شرقي نيمه مرطوب با تابستان گرم و زمستان نسبتا سرد و نواحي كوهستاني مازندران داراي اقليم مرطوب با تابستان معتدل و زمستان بسيار سرد مي باشد

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:

نويسنده : امیر اصغری راد | تاريخ : چهار شنبه 16 فروردين 1391برچسب:اقلیم شمال, آب و هوای مازندران, | نوع مطلب : <-PostCategory-> |